Het verhaal over 1.400 kilo gestolen coke dat de krant niet haalde
En: een zeer ingewikkelde werkweek
Welkom bij de nieuwsbrief van Zware Jongens, een podcast van Harry Lensink (Follow the Money), Jan Meeus (NRC) en Yelle Tieleman (AD) over het belangrijkste misdaadnieuws van het moment.
Elke week krijg je in deze nieuwsbrief een kijkje achter de schermen van onze podcast. Wat viel ons op in de misdaadwereld? En welk verhaal konden we net niet meenemen in de podcast? Daarnaast neemt een van ons je mee in zijn werkweek. Deze week vertelt Jan over de afwegingen die komen kijken bij het publiceren van een artikel.
Het verhaal over 1.400 kilo gestolen coke dat de krant niet haalde
Afgelopen week stond bij de rechtbank Den Haag de eerste openbare zitting op de rol in verband met de diefstal van 1.400 kilo cocaïne in Antwerpen op 29 augustus 2024. Het gaat om vijf verdachten uit Den Haag en omgeving. Zij zijn niet betrokken bij de diefstal zelf maar bij het uithalen van de coke uit de gestolen container en het verder verspreiden van de drugs.
Deze zaak heeft mijn aandacht, omdat deze diefstal in België en Nederland tot grote onrust leidde in de onderwereld. Het had een ongekend lange serie geweldsdelicten tot gevolg: ontvoering, beschieting van woningen en het plaatsen van vuurwerkbommen. In relatie tot die diefstal zijn door het parket van het OM in Den Haag tenminste dertig verdachten voor de rechtbank gedaagd die betrokken zijn bij zeker achttien geweldsincidenten.
Dat is een zaak om te volgen dus. Dus ben ik op zoek gegaan naar materiaal en heb ik een aantal mensen gesproken die de zaak goed kennen. Na een hele tijd praten en zoeken en een paar weken schrijven, had ik een stuk van dik drieduizend woorden in mijn scherm. Geschreven vanuit het perspectief van twee slachtoffers van geweld: dichtbij en spannend.
En een stuk dat al die geweldsincidenten bij elkaar brengt en inzicht biedt in alle betrokkenen bij deze slepende kwestie die mijns inziens tot het belangrijkste criminele verhalen van 2024 behoort. Het moest verschijnen op de dag voor de eerste zitting in Den Haag afgelopen donderdag. Bijna klaar, alle vragen van de eindredacteur opgelost. Wat nog moest waren wat reacties en wederhoor bij een paar personen. En toen ging het mis.
Wat blijkt? De spanning rond deze diefstal is in het criminele milieu nog lang niet voorbij. Er worden nog altijd mensen beveiligd, al is niet precies duidelijk wie dat zijn en om wat voor maatregelen het gaat. Een deel van die mensen betreft onschuldige familieleden van de hoofdrolspelers in deze kwestie. En hun namen zijn zeker bij het grote publiek niet bekend.
Wederhoor leverde op dat publicatie van dit stuk volgens advocaten van de betrokkenen nog altijd risico's met zich meebrengt voor die familieleden. Na een snelle controle bij bronnen binnen de opsporing en de overheid bleek dat dit klopt. Er is nog altijd veel dreiging en publicatie van namen kan impact hebben. De conclusie: het risico is groot en reëel. En dus moeten er zeker twee personen worden geanonimiseerd.
Maar als er risico is voor twee personen in dit verhaal, hoe zit het dan met alle andere personen? Kunnen hun voornamen dan wel worden gepubliceerd? Dat soort gewetensvragen zijn de moeilijkste voor een journalist. Je weet niet wat wat je niet weet. Maar als er risico is voor de een, dan kun je niet zeggen dat er geen risico is voor de ander. En daardoor moesten alle personen in het verhaal helemaal worden geanonimiseerd.
Dat betekende in dit geval niet alleen geen achternamen, maar ook geen voornamen. Dat maakt een lang verhaal over een complexe serie van gebeurtenissen onleesbaar. De hoofdpersonen worden dan amorfe karakters die voor een belangstellende maar niet ingevoerde lezer niet meer van elkaar te onderscheiden zijn. En zo verdween een paar weken werk in de prullenbak, voorlopig althans.
Deze zaak is nog niet voorbij, dus wie weet. Maar soms impliceert het werk van een journalist ook dat een stuk waar veel tijd en energie in zit, niet verschijnt.
Verder lezen bij aflevering 45? Deze artikelen bespraken we
Politie onderzocht verspreiding tapes Peter R. de Vries en vond vingerafdruk AD-redacteur
Quincy Promes moet voorlopig in de cel blijven, ‘vluchtgevaar te groot’
Het was een turbulente week in ons Zware Jongens-universum. Collega Yelle Tieleman stond in de krant van Jan, NRC. 'Politie onderzocht verspreiding tapes Peter R. de Vries en vond vingerafdruk AD-redacteur', luidde de kop. Yelle werd even verdacht van diefstal van de zogenoemde Kasem-tapes, maar het OM seponeerde de zaak tot ongenoegen van Royce de Vries. Hoe zit dit allemaal precies? We proberen dit ingewikkelde dossier af te pellen met ANP-verslaggever Marieke de Witte. Marieke was overigens ook bij de zaak tegen Quincy Promes, die eindelijk in een Nederlandse rechtbank te bewonderen was.
Beluister de hele aflevering hier, exclusief op Podimo. 🎧
🗞️ Een dag met… Jan
📅 … Afgelopen dinsdag gaat voor mij niet de annalen in als de makkelijkste dag van het jaar. Er was dus de beslissing om een lang stuk over die 1.400 kilo gestolen cocaïne niet te publiceren. Én ik hoorde vlak daarvoor dat er een stuk zou gaan verschijnen in mijn eigen NRC over Yelle Tieleman. Alles behalve leuk voor Yelle, en ingewikkeld voor mij.
Op het moment dat er een stuk verschijnt over iemand die je goed kent, moet je terughoudend zijn. Onafhankelijke journalistiek betekent dat het persoonlijke belang van een journalist altijd ondergeschikt is aan het grotere belang. Ik zat in dit geval tussen hamer en aambeeld. Ik vind van alles over deze kwestie maar kan er weinig over kwijt. In de podcast van afgelopen zaterdag was mijn worsteling te horen. Ook dat is journalistiek.
Het is een prachtig vak dat ik met veel plezier doe. Het kan soms verdraaid ingewikkeld zijn. En dan moet je in strijd met wat je normaal doet - publiceren en vertellen - je mond houden. Gelukkig is het bijna vakantie.
💡 Tips van… Jan
📖: Amsterdam: A History of the World's Most Liberal City - Russell Shorto
De vaste luisteraars van Zware Jongens weten dat ik een voorliefde heb voor geschiedenis. Om de wereld van nu te begrijpen, moet je weten wat er in het verleden is gepasseerd. En daarom lees ik nu het boek Amsterdam, een geschiedenis van ‘s werelds meest liberale stad. Dit boek van de historicus Russell Shorto begint met zijn persoonlijke ervaring in Amsterdam, waar hij als directeur van het John Adams Institute vijf jaar woonde. Het is al dik tien jaar oud, maar dat is voor een geschiedenis die teruggaat naar het jaar 1300 - toen zijn de eerste grachten gegraven - als de dag van gisteren. Ik hoop meer te leren over de liberale geschiedenis van Amsterdam en de betekenis die dat heeft voor de manier waarop wij omgaan met drugs. Wat voor lessen kun je daaruit leren als het gaat om de aanpak van georganiseerde misdaad? Daar draait het voor mij om. In mijn volgende bijdrage aan deze nieuwsbrief kom ik daarop terug.
🎙️: Olaf zit vast - Argos
En als je niet zo van lezen bent maar wel van luisteren of kijken? Plug dan in bij Olaf zit vast, een serie van Argos waarin Sanne Boer en Eric Arends vragen stellen bij de levenslange veroordeling van Olaf voor een dubbele moord. Deze serie hoort bij het project Gerede Twijfel waarin deskundigen ieder jaar een oude strafzaak helemaal uitdiepen om te kijken of de veroordeling van een verdachte van een heel ernstig strafbaar feit wel terecht is. Te luisteren in alle podcastapps.
🎥 : The Bear (te zien op Disney+)
Wil je echt ontspannen en het je geen bezwaar tegen veel gevloek: kijk dan de serie The Bear op Disney+ over een familie Berzatto die een restaurant runt in Chicago. In deze serie zijn eten en koken een metafoor voor het leven. Het is heerlijk, grappig en soms verdrietig, zoals het leven soms kan zijn.
❓ Heb je een vraag, opmerking of wil jij de volgende ‘luisteraar aan het woord zijn’? Wij ontvangen je mail graag op zwarejongens@podimo.com.
🎙️ Luister elke zaterdag naar Zware Jongens!
Groet, Jan Meeus
Ook namens Harry Lensink en Yelle Tieleman, met veel dank aan Marieke de Witte voor het invallen in de aflevering.